Philip De Castan | Interview

[ΕΛ]

Όλο και πιο σπάνια η τύχη φέρνει στο διάβα σου ανθρώπους που καταφέρνουν να σε κερδίσουν από την πρώτη στιγμή με την αμεσότητα και την ευγένεια τους αλλά και να σε κρατήσουν όχι μόνο με την οξυδέρκεια αλλά και την αφοπλιστική τους ειλικρίνεια. Ανθρώπους που έχουν μάθει να μην κρύβονται πίσω από τις λέξεις και τους τύπους. Ο Philip De Castan είναι ένας από αυτούς. Με τον γνωστό σχεδιαστή, έναν από τους πρώτους γραφίστες που εργάστηκαν στην Κύπρο, είχα τη χαρά να συνομιλήσω και να επιβεβαιώσω για μια ακόμα φορά ότι η πίστη στον άνθρωπο, η αγάπη και η φιλία είναι οι πραγματικοί θησαυροί της ζωής μας.

Philip De Castan - άμεσος, ευγενής, ειλικρινής, μουσικός και ..γραφίστας!

Σχεδιαστής, μουσικός, δάσκαλος ή μαθητής της ζωής, κατά το “Γηράσκω δ’αιεί διδασκόμενος” του σοφού Αθηναίου νομοθέτη Σόλωνα;

Τίποτα απ’ αυτά θα έλεγα, αλλά επειδή ίσως “επιβάλλεται” να διαλέξω απ’ αυτά, θα έλεγα το κατά Σόλωνα «Γηράσκω δ’αιεί διδασκόμενος» και σίγουρα από την Σχολή της Ζωής !

Κατά τη δεκαετία του 70 είχατε το δικό σας μουσικό συγκρότημα Odyssey, αλλά ακόμα και σήμερα συνεχίζετε τις μουσικές σας αναζητήσεις. Πόσο σημαντική θεωρείτε τη μουσική και τι ρόλο έχει παίξει στη ζωή σας;

Η Odyssey ήταν το τρίτο ή τέταρτο συγκρότημα στο οποίο συμμετείχα, κι’ αυτό ήταν στην Αγγλία το 1970-75 … Ακολούθησε ένας “απόηχος” κι’ αυτός με τη σειρά του έσβησε. Πόσο σημαντική είναι η Μουσική για μένα, λες. Ίσως ακουστεί κλισέ η απάντηση, αλλά θα το πω απλά με μια λέξη. Ζωή! 

Να τολμήσω να ρωτήσω; Led Zeppelin ή Rolling Stones; και από μια πιο ιδιαίτερη σκοπιά Jimmy Page ή Keith Richards;

Χα χα χα! Led Zeppelin αναμφίβολα και Jimmy Page! Οι Rolling Stones, εκτός από τα πρώτα τους τραγούδια, δεν μπήκαν ποτέ στην καρδιά μου αλλά ούτε ακόμα και ο Jimmy Hendrix. Ίσως εδώ να με πουν άσχετο … δεν θα διαφωνήσω. 

Τα νεανικά σας χρόνια συνέπεσαν με ένα ιστορικό σημείο καμπής για τη μετάβαση από τον συντηρητισμό στις φιλελεύθερες ιδέες για ισότητα, ανθρώπινα δικαιώματα και σεξουαλική απελευθέρωση. Ήταν ο Μάης του 68. Σχεδόν μισό αιώνα αργότερα τα ίδια θέματα εξακολουθούν να ταλανίζουν αλλά και να διχάζουν τις σύγχρονες δυτικοευρωπαϊκές κοινωνίες. Γιατί πρέπει ακόμα να μιλάμε για τα αυτονόητα; ή μήπως δεν είναι τόσο αυτονόητα τελικά;

Είναι όντως γεγονός ότι γεννήθηκα και μεγάλωσα σε μια εποχή που συνέβησαν οι μεγάλες αλλαγές και “επαναστάσεις” σε παγκόσμιο επίπεδο, και ήταν αναμενόμενο. Δεν είμαι και πολύ σίγουρος αν όλα αυτά έφεραν ένα καλύτερο αποτέλεσμα γενικά. Κάποια απ’ αυτά ήταν πολύ θετικά. Η Μουσική πήρε μια άλλη πορεία από το την δεκαετία του ‘50 και μετά, η “επανάσταση” των Παιδιών των λουλουδιών, ήταν ένα πολύ σημαντικό κίνημα. Φύγαμε από την ναφθαλίνη της υποκριτικής και άκρως κουμπωμένης κοινωνίας, ελευθερώθηκαν τα αισθήματα και δόθηκε η ευκαιρία, η ελευθερία αν θες, να κάνεις αυτό που ένιωθες, αυτό που ήσουν, αυτό που ήθελες να παραμείνεις. Όμως, όπως λέει κι’ ο Μέγας Ηράκλειτος “τα πάντα ρεί”.

Τέτοιες αλλαγές δεν γίνονται για χάρη της αλλαγής αλλά γιατί πρέπει να γίνονται για να σπρώχνουν τα πράγματα και να ξεφεύγουμε από τα λιμνάζουσα νερά που ελλοχεύουν κινδύνους.

Τίποτα δεν είναι αυτονόητο. Ποτέ δεν ήταν. Ο κάθε ένας έχει την δική του σκοπιά και αντίληψη πάνω σε όλα. Διαφέρουμε πάρα πολύ ο ένας από τον άλλο, δεν μπορούμε να σκεφτόμαστε το ίδιο. Έχουμε άποψη ως μονάδες και σ’ αυτό δεν χωράει το “αυτονόητο”, δεν είναι μια γενικότητα.

  

Ως σχεδιαστής έχετε διαγράψει μια μακρά και αξιοσημείωτη πορεία τόσο ως αυτόνομος και ελεύθερος επαγγελματίας, όσο και μέσα από τη συνεργασία σας με μεγάλα δημιουργικά γραφεία. Σταχυολογώντας τις εμπειρίες σας, ποια είναι τα θετικά σημεία που θα κρατούσατε σε κάθε περίπτωση;

Θα προσπαθήσω να απαντήσω ειλικρινά σ’ αυτό. Για το μεγαλύτερο μέρος της ζωής μου, 45 χρόνια, δούλεψα ως Γραφίστας. Εδώ στην Κύπρο, στη Νέα Υόρκη και το Λονδίνο. Όχι, δεν υπάρχουν εμπειρίες που θα ήθελα να θυμάμαι. Και το λέω ειλικρινά αυτό. Είχα όμως την τύχη στις περισσότερες εταιρείες που δούλεψα, να είμαι επικεφαλής Ομάδας. Αυτό για μένα ήταν ευθύνη όχι μόνο προς την δουλειά αλλά κυρίως προς τους εκάστοτε συναδέλφους μου. Για τις πλείστες εταιρίες δεν είχα και τόση “αγάπη”, και μη με ρωτήσεις γιατί, αλλά είχα αγάπη και σεβασμό προς και από τους συναδέλφους μου. Μόνο αυτό εισέπραξα και μου έμεινε. Η αγάπη, ο σεβασμός και η φιλία των ανθρώπων που δούλεψα μαζί τους. 

Το επάγγελμα το έχω θαμμένο βαθιά στις ατυχίες της ζωής μου και ούτε μνημόσυνο δεν θέλω να του κάνω.

Η μόνη αμοιβή μου ήταν οι συνάδελφοι μου. Αυτό κέρδισα. 

Όπως είχα γράψει και σε ένα παλαιότερο άρθρο ('η πέτρα του Σίσυφου'), η έννοια της “δημιουργικότητας” για έναν σχεδιαστή οπτικής επικοινωνίας μου φέρνει στο νου την μυθολογική ιστορία της πέτρας του Σίσυφου καθώς μέσα από μια ατέρμονη διαδικασία θα πρέπει να οδηγεί τη δημιουργικότητά του κάθε φορά σε νέες κορυφές. Είναι η δημιουργικότητα τελικά ταλέντο ή μεθοδική δουλειά;

Η σωστή και μεθοδευμένη δουλειά φέρνει πάντοτε καλά αποτελέσματα. Αν υπάρχει και λίγη δόση, ας πούμε ταλέντου, τότε ακόμη καλύτερα. Είμαι εξ’ αυτών που πιστεύουν πως όλοι οι άνθρωποι έχουν κάποιο ταλέντο μέσα τους. Σαν ένας Κώδικας DNA, ο οποίος μπορεί και χαρακτηριστεί και σαν “υιός”, ο οποίος θα ξυπνήσει όταν οι κατάλληλες συνθήκες τον ευνοήσουν. Αλλιώς, μένει σε κατάσταση limbo και ... αναμένει. Κάποιοι γεννιόνται με αυτόν τον υιό ήδη ξύπνιο και διαπρέπουν, και μάλιστα σε τρυφερή ηλικία ή πολύ σύντομα στην εφηβεία τους και αρχίζουν να ξεχωρίζουν και να μεγαλουργούν. Ούτως ή άλλως, ο άνθρωπος είναι γεννημένος να δημιουργεί και να μεγαλουργεί. Μη με ρωτήσεις “ε, τότε γιατί είμαστε σε τέτοια χάλια?” Απαντώ με ακόμη έναν “υιό” που λέγεται ΕΓΩ. Κι’ αυτός παραφρονεί και καταστρέφει ότι έκτισαν άνθρωποι προικισμένοι... και να μη ξεχνάμε πως και το ταλέντο εξελίσσεται με μεθοδικότητα και σκληρή δουλειά!



Έχοντας ζήσει για πολλά χρόνια στο εξωτερικό, ποιες διαφορές θα εντοπίζατε σε θέματα που αφορούν το design, τόσο σε θέματα παραγωγικής διαδικασίας και νοοτροπίας, όσο και σε σχέση με το τελικό παραγόμενο προϊόν, δηλαδή το αποτέλεσμα;

Χμμμ, πόσες σελίδες έχεις στην διάθεση σου; Γιατί αν αρχίσω να απαντώ σ’ αυτό το ερώτημα θα τις χρειαστείς και παράλληλα δεν θέλω να φανώ κακός και επικριτής γι’ αυτά που ίσως θα έλεγα.

Στην Κύπρο ένας Γραφίστας, εργοδοτείται κυρίως ή σχεδόν απόλυτα σε διαφημιστικές εταιρίες. Η διαφήμιση για μένα, ήταν και είναι ένα “προς-τύχη” (πρόστυχο) επάγγελμα. Μπορεί να έχει και την καλή του όψη στο δημιουργικό σκέλος, όμως δεν παύσει να είναι Applied Art, που σημαίνει ότι κάποιος ή κάποιοι σου αναθέτουν επί πληρωμή, λόγου χάριν,να διαφημίσεις ένα προϊόν, μια κατάσταση, και να ωραιοποιήσεις μέχρι το έπακρο κάτι που στις πλείστες περιπτώσεις δεν ανταποκρίνεται καν στην αλήθεια. Πριν πολλά χρόνια, το αποκαλούσαμε Commercial Design. Αυτό ίσως να ταιριάζει καλύτερα ακόμη και σήμερα. Αν μου επιτρέπεις θα ήθελα να μείνω μέχρι εδώ.

Σύμφωνα με τον Κομφούκιο, η εμπειρία είναι ένα μικρο φανάρι που κρέμεται πίσω από την πλάτη μας και φωτίζει τον δρόμο που έχουμε είδη περάσει. Έχετε μετανιώσει ποτέ πραγματικά για κάτι ή ακόμα και στην περίπτωση αυτή μήπως τελικά στη ζωή μας πρέπει να κοιτάμε συνεχώς μπροστά;

Ωραίο αυτό που λέει ο Κομφούκιος. Και σωστό. Όμως, ο δρόμος που έχει μπροστά του κάποιος να διανύσει, κι’ αυτός θα φωτιστεί και θα είναι επίσης στο πίσω φανάρι κάποια στιγμή, δεν είναι όσο σκοτεινός όσο θέλουμε να πιστεύουμε. Το Φως πρέπει να το ψάξουμε και να το βρούμε μέσα από το σκοτάδι. Δεν γίνετε αλλιώς. Η απουσία του ενός εκ των δύο δηλώνει παρουσία του άλλου. Να μη πω πως είναι το ένα κι΄ αυτό. Όπως η Ζωή κι’ ο Θάνατος. Κάκιστος χαρακτηρισμός το “θάνατος”, που σημαίνει και τέλος, γιατί είναι και η Αρχή ταυτόχρονα. Τίποτα δεν αρχίζει και τίποτα δεν τελειώνει. Απλά διαμορφώνεται. Όταν κάψεις ένα κομμάτι ξύλο, αυτό δεν σημαίνει ότι το ξύλο δεν υπάρχει πια. Δεν υπάρχει σίγουρα με την μορφή που το ξέρεις, όμως έχει μεταλλαχθεί έχει διαμορφωθεί σε κάτι άλλο. Στάχτη, θα μου πεις και την παίρνει ο άνεμος και την αφανίζει. Μπορεί ο άνεμος να την πήρε μακριά αλλά δεν την αφάνισε. Υπάρχει! Με μια άλλη μορφή όμως. Συνεπώς, οι αναφορές μας δεν πρέπει να μείνουν αυτές που κρέμονται στο πίσω φανάρι του Κομφούκιου, αλλά στον δρόμο να τις διαφοροποιηθούμε κι’ εμείς μαζί με τις αντιλήψεις μας. Πάντα και συνεχώς θα βρίσκουμε νέους δρόμους και μοιραία μέσα στο σκοτάδι που βαδίζουμε θα οδηγηθούμε στο Φως εάν και εφόσον τα μάτια μας παραμείνουν ανοιχτά. Σε όλα. Ναι να κοιτάμε και πίσω και μπροστά συγκρίνοντας. Αν δεν ξέρεις ποιος ήσουν και από που ερχόσουν, τότε δεν θα μάθεις ποτέ ποιος είσαι και που πας.

Αν έχω μετανιώσει ...

Όλοι μας κάνουμε λάθος επιλογές κι’ αποφάσεις που ίσως αργότερα να το μετανιώνουμε. Αυτό για μένα, είναι απόλυτα αποδεχτό γιατί έτσι μαθαίνουμε. Πιστεύω πως ο άνθρωπος δεν ζει αρκετά χρόνια για να κάνει όλα τα λάθη που πρέπει! Μετανιώνω για τους ανθρώπους που ίσως εν αγνοία μου πλήγωσα ή αδίκησα. Ποτέ όμως συνειδητά δεν έκανα κάτι τέτοιο σε κανένα. Ναι, και μετανιώνω, ίσως σου φανεί παράξενο, για το γεγονός ότι έχασα 45 χρόνια κάνοντας κάτι που δεν αγάπησα στη πραγματικότητα ποτέ.

Φωτογραφικό υλικό από το προσωπικό αρχείο του Philip De Castan.

[ΕΝ]

Increasingly rarely your luck brings to your path people who manage to win you from the first moment with their directness and kindness but also by keeping your attention not only with their sharpness but also with their sincerity. People who have learned not to hide behind words and formalities. Philip De Castan is one of them. With the well known designer, one of the first designers who worked in Cyprus, I had the pleasure to talk and to confirm once again that faith in man, love and friendship are the real treasures of our lives.

Designer, musician, teacher, or student of life, in accordance with the words of the wise Athenian legislator Solon "aging while continuing to learn"?

None of that I would say, but because maybe I am "forced" to pick then it has to be Solon and certainly the School of Life!

In the 70 's you had your own band, Odyssey, and even today you continue your musical pursuits. How important do you consider music and what role does it play in your life?

Odyssey was the third or fourth band in which I participated, and it was in England in 1970-75... An "echo" followed and in turn it was wiped out. How important is music to me, you ask. Maybe it will sound a cliché, but I'll say it simply with one word. Life!

Should I dare to ask? Led Zeppelin or the Rolling Stones? And from a more particular perspective Jimmy Page or Keith Richards?

Ha ha ha! Led Zeppelin and Jimmy Page, no doubt! The Rolling Stones, except their first songs, they never entered in my heart, nor even Jimmy Hendrix. Maybe they will say I'm ignorant... I will not disagree.

Your youth coincided with a historic turning point for the transition from conservatism to the liberal ideas of equality, human rights and sexual liberation. It was May of 68. Nearly half a century later the same issues continue to agitate but also to divide contemporary Western European societies. Why do we still need to talk about the obvious? or maybe not so obvious after all?

It is indeed a fact that I was born and grew up in an era that big changes happened and "revolutions" at global level, and they were expected. I am not so sure if all this brought a better result overall. Some of them were very positive. Music took another course from the 50s onwards, the "revolution" of flower children, was a very important movement. We departed from a hypocritical and highly conservative society, the feelings were set free and the opportunity was given, the freedom if you like, to do what you felt, what you were, what you wanted to remain. But, as the great Heraclitus said "everything changes".

Such changes are not made for the sake of change but because they should take place to push things forward and to get away from the stagnating waters which lurk dangers.

Nothing is obvious. It never was. Each one has its own perspective and understanding about everything. We differ very much from each other, we can't think the same way. We have our own views as individuals and in that sense the "self-evident" doesn't fit, it isn't a generality.

As a designer you have traversed a long and remarkable path both as a freelancer, as well as through the cooperation with big creative agencies. By selecting from your experiences, what are the positive points to be kept in any case?

I will try to answer truthfully to this question. For most of my life, 45 years, I worked as a graphic designer. Here in Cyprus, in New York and in London. There are no experiences that I would like to remember. And I say this sincerely. However, I had the luck in most companies that I worked, to be a team leader. This for me was a responsibility not only towards work but especially towards my colleagues. For the majority of companies I felt not much "love", and don't ask me why, but I had love and respect for my colleagues. Only that I have gained and kept. Love, respect and friendship of people I worked with.

I have buried the profession deep in my life's accidents and I don't want to do even a Memorial.

The only compensation was my colleagues. This I earned.

As I wrote in an earlier article (makadcy.blogspot.gr/2015/09/blog-post.html?m=0), the concept of "creativity" for a visual communication designer brings in mind the mythological story of the stone of Sisyphus as, through a never-ending process, it should lead every time his creativity to new peaks. Is creativity ultimately talent or methodical work?

Proper and systematic work always brings good results. If there is a little dose of, let's say talent, then even better. I'm one of those who believe that all people have some talent in them. Like DNA code, which may be described as a "virus", who will wake up when the appropriate conditions are met. Otherwise, it remains in a state of limbo and... awaits. Some are born with this virus already awaken and excel, and even at a tender age or too soon in their teenage and they start to stand out and thrive. Anyway, man is born to create and thrive. Don't ask me then "why we are in such a mess"? I reply with another "virus" called EGO. And this becomes irrational and destroys what gifted people built... and do not forget that talent is discipline and hard work!

Having lived abroad for many years, what differences will you point out on issues related to design, both concerning the production process and culture, as well as in relation to the final product, i.e. the result?

Hmmm, how many pages have you in your disposal? Because if I start to reply to this question you will need them and at the same time I don't want to look bad and critic for what I might say.

In Cyprus, a graphic designer, is employed mainly or almost entirely by advertising companies. Advertising for me, was and is an "opportunistic" (raunchy) profession. It may have its good aspects at the creativity part, but does not cease to be Applied Art, which means that someone paid you, for example, to advertise a product, a situation, and to beautify it as much as possible that in most cases it does not respond even to the truth. Many years ago, we called it Commercial Design. This probably fits better even today. If you allow me, I would like to stop here.

According to Confucius, experience is a small lantern hanging behind our backs and illuminates the way we already walked. Have you ever really regretted for something and even if you eventually did, shouldn't we constantly look ahead in our lives?

It's nice what Confucius says. And correct. However, the road in front one has to walk will also be enlighten and will also be on the rear lantern at some point, it's not as dark as we want to believe. The Light we should seek and find through darkness. It doesn't work otherwise. The absence of one of the two indicates the presence of the other. I dare to say that they are the same. As life and death. Poor choice the word "death", which also means the end, because it is also the Beginning at the same time. Nothing begins and nothing ends. Just formed. When you burn a piece of wood, this does not mean that the wood does not exist anymore. There is definitely not in the form that you know, but it has transformed, has morphed into something else. Ash, you could tell me which the wind gets and vanishes. The wind might took it away but did not vanish it. It exist! With another form though. Therefore, our stories should not stay there hanging on the tail light of Confucius, but on the way we should diversify them and ourselves along with our perceptions. Always and constantly we will be finding new paths and unavoidably in the darkness that we walk we will be led to the light as far as our eyes remain open. Open for all. Yes to look back and front comparing. If you don't know who you were and from where you came from, then you won't ever find out who you are and where you're going.

If I have any regrets ...

We all make wrong choices and decisions that we may later regret. This for me is absolutely acceptable because this way we learn. I believe that no man lives enough to make all the necessary mistakes! I regret for people that, maybe without realising, I hurt or I treated unfairly. But consciously I never did anything like that to anyone. Yes, I repent, and you may find it strange, the fact that I lost 45 years doing something I never really loved.

Aggeliki MK Athanasiadi | Αγγελική ΜK Αθανασιάδη

Graphic Designer | aggeliki.mk@gmail.com

"Πολίτης της Κυριακής" | "Παράθυρο" 02.10.16

#Γραφιστορίες #078