Bauhaus
“Δεν υπάρχει διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις εφαρμοσμένες τέχνες, τη γλυπτική και τη ζωγραφική, είναι όλα τμήματα του οικοδομείν”. Ήταν το 1919, όταν ο Γερμανός αρχιτέκτονας Walter Gropius εξέδωσε το περίφημο μανιφέστο της σχολής του Bauhaus και μέσα από τη λιτή αλλά περιεκτική περιγραφή των βασικών αρχών, στόχων και επιδιώξεων της σχολής που δημιούργησε, αρχικά στη Βαϊμάρη της Γερμανίας του μεσοπολέμου, έμελλε όχι απλά να επηρεάσει αλλά να σμιλέψει σε βάθος την μετέπειτα εξέλιξη τόσο των καλών, όσο και των εφαρμοσμένων τεχνών του εικοστού αιώνα. Για την φιλοσοφία του Gropius εξάλλου, η λεπτή αυτή διαχωριστική γραμμή ανάμεσα στις λεγόμενες καλές τέχνες και τις εφαρμοσμένες δεν θα έπρεπε να υπάρχει. Ο απώτερος σκοπός της σχολής του Bauhaus, το όνομά της οποίας προήλθε από αντιστροφή της γερμανικής λέξης Hausbau που σημαίνει “οικοδόμηση”, ήταν να αποτελέσει μια ενιαία σχολή, τόσο στην αρχιτεκτονική και στις καλές τέχνες, όσο και στις εφαρμοσμένες. Βασική αρχή της σχολής σε σχέση με την τέχνη ήταν η διατήρηση του ανοιχτού πνεύματος μπροστά στις νέες προκλήσεις της εποχής που προέκυψαν με τη βιομηχανική επανάσταση, αλλά και ειδικότερα, η πρακτική προσέγγισή τους, με έμφαση στην επίλυση των συγκεκριμένων προβλημάτων και προκλήσεων, περισσότερο, παρά η θεωρητική τους αντιμετώπιση. Σύμφωνα με το μανιφέστο της σχολής, οι τέχνες δεν διδάσκονται, αλλά εμπεδώνονται μέσα από τη συνεχή εξάσκηση και δουλεία στο εργαστήριο.
“Form follows function” ή αλλιώς η μορφή πρέπει να ακολουθεί τη λειτουργία. Η ολιστική αυτή αντιμετώπιση καθόρισε τα βασικά χαρακτηριστικά του Bauhaus που ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η έμφαση στη χρηστικότητα των αντικειμένων, επικεντρώνοντας τον σχεδιασμό στις απλές αλλά και πολλές φορές ασύμμετρες γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα, απορρίπτοντας τα περιττά διακοσμητικά στοιχεία. Για το Bauhaus κάθε πρωτεύον υλικό όπως το γυαλί, το ξύλο, το μέταλλο ή το σκυρόδεμα περιείχε από μόνο του μια εγγενή, φυσική διακοσμητική ικανότητα. Το κίνημα του Bauhaus προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της βιομηχανικής παραγωγής ευρείας κλίμακας, επιστρατεύοντας, ταυτόχρονα, τα τεχνικά μηχανικά μέσα για τις ανάγκες της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Η αξιοποίηση της εκάστοτε τεχνολογίας αποσκοπούσε στην αναβάθμιση των προϊόντων μαζικής παραγωγής και καθημερινής χρήσης, αποφεύγοντας όμως την τάση της πλήρους εμπορευματοποίησης ή ομοιομορφίας της μαζικής παραγωγής. Κάθε έργο ή προϊόν θα έπρεπε να αποτελεί ταυτόχρονα έκφραση της δημιουργικότητας και της τέχνης του σχεδιαστή του.
Η σχολή του Bauhaus επηρέασε σημαντικά και τις γραφικές τέχνες και ιδιαιτέρα την τυπογραφία, η οποία έγινε μέρος του βασικού προγράμματος σπουδών για όλους τους φοιτητές. Ο Herbert Bayer, δημιουργός της οικογένειας γραμματοσειρών Universal και καθηγητή της σχολής δήλωνε ότι όπως και οι υπόλοιπες τέχνες, έτσι και η τυπογραφία θα πρέπει να χαρακτηρίζει και να αποτελεί έκφραση της σύγχρονης εποχής. Η γραμματοσειρές που δημιούργησε χαρακτηρίζονται από μια κομψή απλότητα των γεωμετρικών μορφών και την έλλειψη περιττών διακοσμητικών στοιχείων. Στην πραγματικότητα, η σχολή βοήθησε στην ανάπτυξη ενός μεγάλου αριθμού γραμματοσειρών sans serif. Ο László Moholy-Nagy, που διορίστηκε καθηγητής στη σχολή το 1923, εισήγαγε νέες ιδέες για τη χρήση της τυπογραφίας στο κίνημα του Bauhaus. Ο Nagy θεωρούσε την τυπογραφία ως ένα μέσο επικοινωνίας και ασχολήθηκε με τη σαφήνεια του μηνύματος στην πιο εμφατική του μορφή, μέσω της χρήσης των τυπογραφικών στοιχείων. Ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία αυτού που σήμερα ονομάζουμε ως Typefoto, ένα συνδυασμό δηλαδή κειμένου και φωτογραφίας που δημιουργεί αλληλένδετες συνθέσεις επικοινωνίας και βρίσκεται μέχρι και σήμερα στη βάση σχεδόν κάθε έντυπης διαφημιστικής καταχώρησης.
“Form follows function” ή αλλιώς η μορφή πρέπει να ακολουθεί τη λειτουργία. Η ολιστική αυτή αντιμετώπιση καθόρισε τα βασικά χαρακτηριστικά του Bauhaus που ήταν η απλότητα, η λειτουργικότητα και η έμφαση στη χρηστικότητα των αντικειμένων, επικεντρώνοντας τον σχεδιασμό στις απλές αλλά και πολλές φορές ασύμμετρες γεωμετρικές φόρμες και στο χρώμα, απορρίπτοντας τα περιττά διακοσμητικά στοιχεία. Για το Bauhaus κάθε πρωτεύον υλικό όπως το γυαλί, το ξύλο, το μέταλλο ή το σκυρόδεμα περιείχε από μόνο του μια εγγενή, φυσική διακοσμητική ικανότητα. Το κίνημα του Bauhaus προσπάθησε να ενοποιήσει την έννοια της τέχνης με τη διαδικασία της βιομηχανικής παραγωγής ευρείας κλίμακας, επιστρατεύοντας, ταυτόχρονα, τα τεχνικά μηχανικά μέσα για τις ανάγκες της ανθρώπινης δημιουργικότητας. Η αξιοποίηση της εκάστοτε τεχνολογίας αποσκοπούσε στην αναβάθμιση των προϊόντων μαζικής παραγωγής και καθημερινής χρήσης, αποφεύγοντας όμως την τάση της πλήρους εμπορευματοποίησης ή ομοιομορφίας της μαζικής παραγωγής. Κάθε έργο ή προϊόν θα έπρεπε να αποτελεί ταυτόχρονα έκφραση της δημιουργικότητας και της τέχνης του σχεδιαστή του.
Η σχολή του Bauhaus επηρέασε σημαντικά και τις γραφικές τέχνες και ιδιαιτέρα την τυπογραφία, η οποία έγινε μέρος του βασικού προγράμματος σπουδών για όλους τους φοιτητές. Ο Herbert Bayer, δημιουργός της οικογένειας γραμματοσειρών Universal και καθηγητή της σχολής δήλωνε ότι όπως και οι υπόλοιπες τέχνες, έτσι και η τυπογραφία θα πρέπει να χαρακτηρίζει και να αποτελεί έκφραση της σύγχρονης εποχής. Η γραμματοσειρές που δημιούργησε χαρακτηρίζονται από μια κομψή απλότητα των γεωμετρικών μορφών και την έλλειψη περιττών διακοσμητικών στοιχείων. Στην πραγματικότητα, η σχολή βοήθησε στην ανάπτυξη ενός μεγάλου αριθμού γραμματοσειρών sans serif. Ο László Moholy-Nagy, που διορίστηκε καθηγητής στη σχολή το 1923, εισήγαγε νέες ιδέες για τη χρήση της τυπογραφίας στο κίνημα του Bauhaus. Ο Nagy θεωρούσε την τυπογραφία ως ένα μέσο επικοινωνίας και ασχολήθηκε με τη σαφήνεια του μηνύματος στην πιο εμφατική του μορφή, μέσω της χρήσης των τυπογραφικών στοιχείων. Ήταν υπεύθυνος για τη δημιουργία αυτού που σήμερα ονομάζουμε ως Typefoto, ένα συνδυασμό δηλαδή κειμένου και φωτογραφίας που δημιουργεί αλληλένδετες συνθέσεις επικοινωνίας και βρίσκεται μέχρι και σήμερα στη βάση σχεδόν κάθε έντυπης διαφημιστικής καταχώρησης.
Graphic Designer | aggeliki.mk@gmail.com
.jpg)
Comments