Surrealism & design | Σουρεαλισμός & design

[ΕΝ]

Surrealism is a cultural movement that began in the early 1920s and became more known for the visual artworks of authors and their writings. The goal of the surrealists was to bridge contradictory, according to Freud, situations of dream and reality. Artists often combined absurd scenes, painted with photographic precision, creating strange or otherworldly creatures from everyday objects. They considered that through the use of advanced painting techniques they will allow the unconscious to express itself. The surreal works feature the element of surprise, the unexpected confrontation, but also of the discontinuity. Many surrealists artists and writers consider first and foremost their work as an expression of their philosophical movement and their projects as the result of this expression. 

The movement of surrealism in the 1920s and 1930s focused mainly on literature, painting and photography, providing only minimal evidence of how it could be expressed through graphic design or even typography. Many of the most indicative early examples come from Czechoslovakia with designers like Jan Svankmajer, Jindrich Styrsky and Zdenek Ziegler and from Poland with Roman Cieslewicz, Franciszek Starowieyski, Bronislaw Zelek, where surrealism had a lasting effect. Additionally, revealing are the examples of designers from Britain, such as Andrzej Klimowski, Vaughan Oliver, Graham Rawle, and from the United States with Elliott Earls, Edward Fella, Jonathon Rosen, Stefan Sagmeister. The ideas of surrealism began to have a profound influence on all areas of art and design, while from the 1960s the effect of the movement became widely felt at international level, including in visual communication.

Graphic design is primarily in agreement with an underlying grid of rules and theories, giving a sense of structure and professional good taste, which seems to create an order, but at the same time, imposes some limits. On surrealism, pictures and designs are liberated from these bureaucratic constraints and, following the impulses of a subjective and simultaneously dream logic, end up in their own kind of balance. The perception of beauty was understood by the surrealists as an exciting experience not only of the mind, but also of the body as an unintended sense of vertigo or intensity. In this case graphic design can also be a place where the unexpected, bizarre and fantasy can meet and co-exist, serving at the same time the needs of conveying a particular message.

Surrealism managed to expose opportunities that still exist not only in art and culture, but also in everyday practice and experience. Surrealism managed to deconstruct and reconstruct structures that previously seemed unassailable, giving them new substance. Surrealism was perhaps one of the most well organised cultural movements and had the longest duration compared with most art movements. It was always something more than art or aesthetics. Surrealism, looking inward, towards the inner world of every human, tried to understand the unconscious, having as ultimate goal to transform the way we live. According to the great surrealist painter Salvador Dali, "surrealism is destructive, but it only destroys what it considers to be bonds limiting our vision."

(c) Eric Johansson

[EΛ]

Ο σουρεαλισμός είναι ένα πολιτιστικό κίνημα που ξεκίνησε στις αρχές της δεκαετίας του 1920 και έγινε περισσότερο γνωστό για τα εικαστικά έργα των δημιουργών του καθώς και για τα γραπτά τους κείμενα. Ο στόχος των σουρεαλιστών ήταν η γεφύρωση των αντιφατικών, κατά τον Φρόιντ, καταστάσεων του ονείρου και της πραγματικότητας. Οι καλλιτέχνες συχνά συνέθεταν παράλογες σκηνές, ζωγραφισμένες με φωτογραφική ακρίβεια, δημιουργώντας παράξενα ή απόκοσμα πλάσματα από αντικείμενα καθημερινής χρήσης. Θεωρούσαν ότι μέσω της χρήσης ανεπτυγμένων τεχνικών ζωγραφικής θα επέτρεπαν στο ασυνείδητο να εκφράσει τον εαυτό του. Τα σουρεαλιστικά έργα διαθέτουν το στοιχείο της έκπληξης, της απροσδόκητης αντιπαράθεσης, αλλά και της ασυνέχειας. Πολλοί σουρεαλιστές καλλιτέχνες και συγγραφείς θεωρούν πρώτα και κύρια την εργασία τους ως έκφραση του φιλοσοφικού τους κινήματος και τα έργα τους ως το αποτέλεσμα αυτής της έκφρασης.

Το κίνημα του σουρεαλισμού κατά τις δεκαετίες του 1920 και του 1930 επικεντρώθηκε κυρίως στη λογοτεχνία, τη ζωγραφική και τη φωτογραφία, παρέχοντας παρά μόνο ελάχιστες ενδείξεις για το πώς θα μπορούσε να εκφραστεί μέσα από το graphic design ή και την τυπογραφία. Πολλά από τα πιο ενδεικτικά πρώιμα παραδείγματα προέρχονται από την Τσεχοσλοβακία και από σχεδιαστές όπως οι Jan Svankmajer, Jindrich Styrsky και Zdenek Ziegler και την Πολωνία με τους Roman Cieslewicz, Franciszek Starowieyski, Bronislaw Zelek, όπου ο σουρεαλισμός είχε μια διαρκή επίδραση. Επίσης χαρακτηριστικά είναι και τα παραδείγματα σχεδιαστών από τη Βρετανία, όπως οι Andrzej Klimowski, Vaughan Oliver, Graham Rawle, και τις Ηνωμένες Πολιτείες με τους Elliott Earls, Edward Fella, Jonathon Rosen, Stefan Sagmeister. Οι ιδέες του σουρεαλισμού άρχισαν από τότε να έχουν μια βαθιά επίδραση σε όλους τους τομείς της τέχνης και του σχεδιασμού, ενώ από τη δεκαετία του 1960 τα αποτελέσματα του κινήματος αυτού έγιναν ευρέως αισθητά σε διεθνές επίπεδο και στην οπτική επικοινωνία.

Η γραφιστική είναι κατά κύριο λόγο σύμφωνη με ένα υποκείμενο πλέγμα κανόνων και θεωριών, δίνοντας την αίσθηση της δομής και του επαγγελματικού καλού γούστου, το οποίο φαίνεται να δημιουργεί μια τάξη, αλλά παράλληλα επιβάλλει και κάποια όρια. Στον σουρεαλισμό, οι εικόνες και τα σχέδια απελευθερώνονται από αυτούς τους γραφειοκρατικούς περιορισμούς και ακολουθώντας τις παρορμήσεις μιας υποκειμενικής και ταυτόχρονα ονειρικής λογικής καταλήγουν στο δικό τους είδος ισορροπίας. Η αντίληψη της ομορφιάς έγινε κατανοητή από τους σουρεαλιστές ως μια συναρπαστική εμπειρία που δεν αφορά μόνο το μυαλό, αλλά και το σώμα ως μια ακούσια αίσθηση ιλίγγου ή έντασης. Στην περίπτωση αυτή η γραφιστική μπορεί επίσης να αποτελέσει ένα μέρος οπού το απροσδόκητο, το παράξενο και το φανταστικό μπορούν να συναντηθούν και να συνυπάρξουν, εξυπηρετώντας όμως παράλληλα την ανάγκη μεταφοράς ενός συγκεκριμένου μηνύματος.

Ο σουρεαλισμός κατάφερε να αποκαλύψει δυνατότητες που εξακολουθούν να υπάρχουν όχι μόνο στην τέχνη και τον πολιτισμό, αλλά και στην καθημερινή πρακτική και εμπειρία. Κατάφερε να αποδομήσει και να ανασυνθέσει δομές που μέχρι πρότινος φάνταζαν ακλόνητες, δίνοντάς τους καινούργια υπόσταση. Ο σουρεαλισμός ήταν ίσως ένα από τα πιο άρτια οργανωμένα πολιτιστικά κινήματα και είχε τη μεγαλύτερη διάρκεια σε σχέση με τα περισσότερα κινήματα της τέχνης. Ήταν πάντα κάτι περισσότερο από τέχνη ή αισθητική. Ο σουρεαλισμός, κοιτάζοντας προς τα μέσα, προς τον εσωτερικό κόσμο του κάθε ανθρώπου, προσπάθησε να κατανοήσει το ασυνείδητο, έχοντας ως απώτερο στόχο να μετασχηματίσει τον τρόπο που ζούμε. Σύμφωνα με τον μεγάλο σουρεαλιστή ζωγράφο Salvador Dali, «ο σουρεαλισμός είναι καταστροφικός, αλλά καταστρέφει μόνο ό,τι θεωρεί ως δεσμά που περιορίζουν το όραμά μας».

Aggeliki MK Athanasiadi | Αγγελική ΜK Αθανασιάδη

Graphic Designer | aggeliki.mk@gmail.com

"Πολίτης της Κυριακής" | "Παράθυρο" 27.03.16

#Γραφιστορίες #062

Translation | Μετάφραση: Achilleas Karras | Αχιλλέας Καρράς
Translation editing | Επιμέλεια μτφ: Miltos Karras | Μίλτος Καρράς