The seduction of culture, ο Lepenies συναντά τον Chomsky

Κατά τη διάρκεια των συμμαχικών βομβαρδισμών στη Γερμανία, ο Χίτλερ ήταν περισσότερο στενοχωρημένος από την απώλεια των πολιτιστικών κειμηλίων που το τρίτο Ράιχ είχε αποθησαυρίσει από ολόκληρη σχεδόν την Ευρώπη παρά από την ισοπέδωση των σπιτιών και των Γερμανικών πόλεων. Είναι αξιοσημείωτο ότι οι προπαγανδιστές αναπαράγουν το γεγονός αυτό με την πεποίθηση ότι όχι μόνο δεν θα αποκαλυφθεί η αναλγησία, αλλά θα αναδυθεί και στην επιφάνεια η ευαισθησία του, υπονοώντας ότι η ολοκληρωτική αυτή καταστροφή δεν κατάφερε να συντρίψει το πνεύμα του καλλιτέχνη που έκρυβε μέσα του. Πραγματικά είναι αδύνατο να αρχίσει να βγάζει νόημα αυτή η σκέψη για κάποιον, χωρίς νωρίτερα να μην έχει κατανοήσει το τι ο Wolf Lepenies αποκαλεί “Η αποπλάνηση της κουλτούρας στη Γερμανική ιστορία”. 

Ο Lepenies, ένας από τους σημαντικότερους διανοούμενους της σύγχρονης Γερμανίας, σε αυτό το συναρπαστικό και ασυνήθιστο βιβλίο αφηγείται την ιστορία μιας αναμφισβήτητα καταστροφικής συνήθειας, την αποτίμηση των πολιτιστικών επιτευγμάτων πάνω απ 'όλα και τον οραματισμό τους ως ένα ευγενές υποκατάστατο για την πολιτική. Ο Lepenies εξετάζει πώς η τάση αυτή έχει επηρεάσει τη γερμανική ιστορία από τα τέλη του δέκατου όγδοου αιώνα μέχρι σήμερα και ισχυρίζεται ότι η προτίμηση αυτή για την τέχνη πάνω από την πολιτική είναι απαραίτητη για την κατανόηση της ιδιαίτερης φύσης του ναζισμού, ειδικότερα στον τομέα της αισθητικής αλλά και γενικότερα της οπτικής του ταυτότητας. Μέσα από την επιχειρηματολογία του εστιάζει στο γεγονός ότι ο Χίτλερ καθώς και πολλοί άλλοι στον κύκλο του, είχαν αποτύχει είτε ως καλλιτέχνες είτε ως διανοούμενοι και οι οποίοι φαίνεται να αντιμετώπιζαν την πολιτική ως μια υποκατάστατη μορφή τέχνης.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, διαμέσου μιας εικονικής δημόσιας συζήτησης, ο “πατέρας της σύγχρονης γλωσσολογίας” Αμερικανός φιλόσοφος και ακτιβιστής της κοινωνικής δικαιοσύνης, Noam Chomsky θα συμπλήρωνε παρουσιάζοντας μια άλλη οπτική γωνία του θέματος αναφερόμενος στην “κουλτούρα της αποπλάνησης”. Η δύναμη της εικόνας, συνεπικουρούμενη από τα μέσα που παρέχει η σύγχρονη τεχνολογία στη βιομηχανία της διαφήμισης αυτή τη φορά, έρχεται όχι μόνο να καθορίσει αλλά και να υποκαταστήσει την πολιτική. Σύμφωνα με τον Chomsky, η ύπαρξη του κλάδου της διαφήμισης είναι ένα σημάδι της απροθυμίας να αφήσουμε τις αγορές να λειτουργήσουν. Η ύπαρξη ολιγοπωλίων, που έχουν ως στόχο να σταματήσουν τον πόλεμο των τιμών οδηγεί στη διαφοροποίηση των προϊόντων και στη δημιουργία επίπλαστων αναγκών για τους καταναλωτές. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα την παραπληροφόρηση και τελικά τη χειραγώγηση των πολιτών σε κάθε επίπεδο.

 www.behance.net/makadcy

Η κουλτούρα της αποπλάνησης παράλληλα με την αποπλάνηση της κουλτούρας, όπως τα δύο αντίθετα άκρα του φάσματος που τυλίγουν το ένα γύρω από το άλλο, καθορίζουν την άνοδο και την πτώση της σύγχρονης κοινωνίας σε σχέση με τις διαχρονικές ανθρώπινες αξίες. Η τάση των σύγχρονων διανοούμενων να υποκαθιστούν τα υψηλά πολιτιστικά ιδανικά χάριν μιας εμπειρικής δημοκρατικής πολιτικής, η οποία καλύπτει την ευθύνη των πολιτών, αφενός, και η προπαγάνδα των μέσων μαζικής ενημέρωσης, αφετέρου, που χρησιμοποιεί τη δύναμη της οπτικής επικοινωνίας, συνθέτουν τις δύο πλευρές του νομίσματος. Η αποπλάνηση της κουλτούρας, ως μια προβολή του πολιτισμού υπεράνω της πολιτικής, μπορεί να αποτελέσει ουσιαστικά μια πολιτική δήλωση εξαπάτησης που διαμορφώνει την κοινωνική ζωή και την πολιτική. Η κουλτούρα της αποπλάνησης, ως μηχανισμός έλξης και απόσπασης της προσοχής, μπορεί εν τέλει να δημιουργήσει ανενημέρωτους πολίτες που εύκολα χειραγωγούνται στη λήψη παράλογων επιλογών και ως εκ τούτου να υπονομεύσει τη δημοκρατία.

Aggeliki MK Athanasiadi | Αγγελική ΜK Αθανασιάδη

Graphic Designer | aggeliki.mk@gmail.com

"Πολίτης της Κυριακής" | "Παράθυρο" 08.11.15

#Γραφιστορίες #053