Έργα φημισμένων χαρακτών σε έκθεση στα Πλατανίστεια

ΙΑΠΩΝΙΚΕΣ ΞΥΛΟΓΡΑΦΙΕΣ ΚΟΡΥΦΑΙΩΝ ΧΑΡΑΚΤΩΝ UKIYO-E

18ου ΚΑΙ 19ου ΑΙΩΝΩΝ,

ΑΠΟ ΤΗ ΣΥΛΛΟΓΗ ΤΟΥ ΜΟΥΣΕΙΟΥ ΧΑΡΑΚΤΙΚΗΣ ΧΑΜΠΗ

Το Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή προσφέρει στον επισκέπτη την ευκαιρία να απολαύσει ένα ταξίδι στην παραδοσιακή ξυλογραφία της Ιαπωνίας. Το Μουσείον διαθέτει στη συλλογή του αρκετά Ukiyo-e των 18ου και 19ου αιώνα, και μερικές ποιοτικές αναπαραγωγές του 20ου αιώνα, με ένα ευρύ φάσμα θεμάτων και καλλιτεχνών. Αυτά τα σπουδαία έργα φημισμένων καθώς και ανώνυμων καλλιτεχνών, παρουσιάζονται σε έκθεση στα Πλατανίστεια, από 24 Ιούνη μέχρι 30 Ιούλη 2017. Τα εγκαίνια της έκθεσης θα πραγματοποιηθούν στις 24 Ιουνίου στις 19:00 και θα κηρύξουν την έναρξη του 16ου Διεθνούς Φεστιβάλ Animation Κύπρου Όψεις του Κόσμου. Tο Ιαπωνικό αφιέρωμα πραγματοποιείται σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος 2017, το EU JAPAN FEST , το Διεθνές Φεστιβάλ Animation Κύπρου Όψεις του Κόσμου με την στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού.

Ο επισκέπτης θα χαρεί, μεταξύ άλλων, ξυλογραφίες των κορυφαίων χαρακτών Masanobu, Harunobu, Eishōsai Chōki, Eisui, Shunshō, Eisen, Utamaro, Kiyonaga, Hiroshige, Kunisada, Kuniyoshi και Yoshikuni.

Παράλληλα, στην Πύλη Αμμοχώστου στη Λευκωσία, παρουσιάζονται από το Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή άλλες δυό εκθέσεις χαρακτικής ταυτόχρονα: «Σύγχρονη Ιαπωνική Χαρακτική» και «Έργα Mokuhanga του Οργανισμού MI-LAB Ιαπωνίας». Οι εκθέσεις αυτές θα είναι ανοικτές από 21 Ιούνη μέχρι 01 Ιούλη.

Γράφει, για την τεχνική και τη θεματογραφία της ξυλογραφίας Ukiyo-e η επιμελήτρια της έκθεσης Helene Reeb – Tsangaris:

«Οι ιαπωνικές ξυλογραφίες τύπου Ukiyo-e έγιναν γνωστές στη Δύση μετά το 1850, και αμέσως εκτιμήθηκαν από καλλιτέχνες και συλλέκτες. Προβληματίστηκαν για τη μετάφραση της λέξης. Ukiyo: ο «επιπλέων» κόσμος. e: η εικόνα. Η λέξη είναι φορτωμένη με τη βουδδιστική έννοια ενός κόσμου χωρίς μονιμότητα, και οι εικόνες καθρεφτίζουν την άστατη ζωή όπως εξελίσσεται μπροστά στα μάτια μας, την εφημερότητα της, τη «φευγαλεότητα» της. Χωρίς όμως θρησκευτικό περιεχόμενο: πρόκειται, στα πρώτα Ukiyo-e του 17ου αιώνα, για την πυρετώδη ζωή μιας κοινωνίας που αλλάζει και τείνει προς την απόλαυση της καθημερινής ζωής. Αυτή η έννοια διασχίζει τους αιώνες και τα Ukiyo-e, αν και τα θέματα εξελίχθηκαν με την ιστορία, την κοινωνία και τις ασχολίες της. Συνεχίζει μέχρι τον 20ο αιώνα να αποτελεί τη βάση των χαρακτικών Ukiyo-e. 





Σταθερή έμεινε επίσης η τεχνική. Μονόχρωμες στην αρχή, οι ξυλογραφίες έγιναν έγχρωμες με την τελειοποίηση της τεχνικής από τον Suzuki Harunobu γύρω στο 1760. Από τότε χρησιμοποιούνται μια πλάκα για το σχέδιο, και όσες πλάκες χρειάζονται για τις διάφορες έγχρωμες επιφάνειες. Ο καλλιτέχνης παράγει το κύριο έργο με σινική μελάνη σε λεπτό χαρτί. Η χάραξη και η εκτύπωση γίνονται σε εργαστήρια με συνεργεία τεχνιτών. Οι τεχνίτες κολλούν τη ζωγραφιά σε μια ξύλινη επιφάνεια κόβοντας τις περιοχές όπου το χαρτί είναι λευκό. Το ξύλο στη συνέχεια καλύπτεται με μελάνι και τυπώνεται σε χαρτί. Τα γραμμικά αντίγραφα (όσα χρώματα, τόσα αντίγραφα) στη συνέχεια επικολλούνται σε πλάκες στις επιφάνειες των οποίων κόβονται όσα μέρη του σχεδίου δεν έχουν το συγκεκριμένο χρώμα. Η διαδικασία επαναλαμβάνεται για όλα τα χρώματα. Η πρώτη πλάκα μελανώνεται – το μελάνωμα γίνεται με βούρτσες και με μελάνια των οποίων η βάση είναι το νερό) – και τυπώνεται με το χέρι (το “μπάρενˮ τρίβει το πίσω μέρος του χαρτιού που τοποθετήθηκε πάνω στη μελανωμένη πλάκα). Στο ίδιο χαρτί τυπώνονται διαδοχικά οι πλάκες για κάθε χρώμα, χάρη σε ένα αποτελεσματικό σύστημα σύμπτωσης (Kentō).

Ποικίλα τα θέματα των Ukiyo-e. Τα αρχικά θέματα ήταν παραστάσεις από την αστική ζωή: σκηνές διασκέδασης, αθλητές του σούμο, φημισμένοι ηθοποιοί, τα θεάματα στους δρόμους, οι όμορφες κομψοντυμένες ιερόδουλες των «πράσινων σπιτιών» – οίκων ανοχής – της φημισμένης γειτονιάς Yoshiwara στο Edo, (παλιά ονομασία του Τόκιο). Τα bijin-ga (ζωγραφιές όμορφων γυναικών) διανύουν τους αιώνες, μέχρι και τον 20ο αιώνα. Το ίδιο παρατηρείται για τα shunga – σεξουαλικές σκηνές – παρά την παρουσία της λογοκρισίας. Στο 18ο αιώνα το φάσμα των θεμάτων διευρύνεται με πιο εξελιγμένες σκηνές που χαρακτηρίζουν μια κοινωνία της αναψυχής, με σκηνές της καθημερινής ζωής και διασκέδασης. Το σεξ δεν ήταν επιτρεπόμενο θέμα αλλά παρουσιαζόταν συχνά σαν θέμα στα Ukiyo-e. Όμως οι εκδότες και οι δημιουργοί των shunga αψηφούσαν τη λογοκρισία. Με τη εφαρμογή της δυτικής προοπτικής, στο πρώτο μισό του 19ου αιώνα, αρκετοί καλλιτέχνες, πέρα από θέματα που τότε αρέσουν - τη χλωρίδα και την πανίδα – φιλοτεχνούν τοπία, και αναπτύσσεται η απόδοση της καθημερινής ζωής, με στιγμιότυπα της ζωής στο σπίτι και στο δρόμο. Στο τέλος του 19ου αιώνα, με παραδοσιακά κιόλας θέματα, τα Ukiyo-e δείχνουν επίσης την διείσδυση δυτικών στοιχείων στις παραστάσεις και επιρροή των καλλιτεχνικών ρευμάτων της Δύσης στην τεχνοτροπία των καλλιτεχνών.

Λίγα και πολύτιμα, είναι τα αντίτυπα της πρώτης έκδοσης, προστατευμένα στις συλλογές των μουσείων και συλλεκτών, σπάνια εκτεθειμένα. Όμως, ο τρόπος με τον οποίο φιλοτεχνούνται οι ξυλογραφίες – ζωγράφος από τη μία, χαράκτες-τεχνίτες, συχνά ανώνυμοι, από την άλλη, καθώς και το μεγάλο ενδιαφέρον τόσο των Ιαπώνων όσο και των Δυτικών για τα Ukiyo-e, προκάλεσαν από το 19ο αιώνα την «αυθεντική» αναπαραγωγή των ξυλογραφιών: το έργο ξανασχεδιάζεται πιστά, συνήθως με τις ίδιες διαστάσεις, η πλάκα /οι πλάκες ξαναχαράσσονται πανομοιότυπα, και τυπώνονται με την ίδια τεχνική και τα ίδια χρώματα.»


Eργαστήρι Mokuhanga
21- 23 ΙΟΥΝΙΟΥ 2017

Το Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή σε συνεργασία με τον Οργανισμό MI-LAB Ιαπωνίας διοργανώνουν ένα μοναδικό εργαστήρι Μokuhanga Ιαπωνικής Ξυλογραφίας. Το εργαστήρι αυτό εντάσσεται στο ευρύτερο πλαίσιο του Ιαπωνικού αφιερώματος που πραγματοποιείται από το Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή και το Διεθνές Φεστιβάλ Animation Κύπρου Όψεις του Κόσμου, σε συνεργασία με τον Οργανισμό Πολιτιστική Πρωτεύουσα της Ευρώπης Πάφος 2017 και το EU JAPAN FEST και με τη στήριξη των Πολιτιστικών Υπηρεσιών του Υπουργείου Παιδείας και Πολιτισμού. Το Αφιέρωμα περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, δύο μεγάλες εκθέσεις σύγχρονης και παραδοσιακής Χαρακτικής στην Πύλη Αμμοχώστου και στο Μουσείον Χαρακτικής Χαμπή στα Πλατανίστεια.


Το εργαστήρι απευθύνεται σε καλλιτέχνες που ενδιαφέρονται να διδαχτούν την τεχνική Mokuhanga (water-based woodblock printing). Το τριήμερο εργαστήρι έχει ως στόχο τη βασική επιμόρφωση γύρω από την τεχνική Mokuhanga, η οποία περιλαμβάνει το ιστορικό υπόβαθρο της τεχνικής, την τεχνική διαδικασία, τα εργαλεία και τα υλικά της τεχνικής που βασίζονται στην παραδοσιακή ιαπωνική ξυλογραφία τύπου Ukiyo-e. 

Κατά τη διάρκεια του εργαστηρίου, τα άτομα που θα λάβουν μέρος θα έχουν την ευκαιρία να δημιουργήσουν το δικό τους χαρακτικό έργο με πολλαπλές πλάκες χάραξης και να δημιουργήσουν έγχρωμα τυπώματα.

Διδάσκουν : Taki Chihiro - Kazuki Sakai - Ελένη Παναγίδου
Τοποθεσία : Αιγαία Σχολή Καλών και Εφαρμοσμένων Τεχνών
Λεωφ. Αγίων Ομολογητών 81, 1080, Λευκωσία.
Τηλέφωνο επικοινωνίας: 99 533285
Ώρες εργαστηρίου: 10:00 - 13:00, 14:00 – 17:00
Κόστος συμμετοχής: 140 ευρώ (συμπεριλαμβανόμενων όλων των υλικών)
Αριθμός συμμετεχόντων: 5 άτομα

Πηγή: "Φίλοι Μουσείου Χαρακτικής Χαμπή"